"ر" در گذر تاریخ
دوشنبه, ۱۷ آذر ۱۳۹۳، ۰۴:۲۳ ب.ظ
معمولاً تلفظ حــــرف "ر" برای بچه ها مشکل است و تا چهار پنج سالگی قادر به تلفظ صحیح این حـــــرف نیستند و به جای آن از حرف "ل" یا "ی" استفاده می کنند. خودم زمان کودکیم را به یاد دارم که دوست داشتم "ر" را درست بگویم و خیلی هم تمرین می کردم اما نمی توانستم. مادرم هر چه طرز گفتن آن را برایم به صورت تئوری و عملی توضیح می داد اثری نداشت که نداشت...
اما غنچه ی باز اولین حرفی را که خیلی خوب تلفظ کرد همین حرف "ر" بود. تقریباً یک ساله بود که یکی از این چرخ دستی ها برایش گرفتیم. اسم دقیقش را نمی دانم از همین ها که یک چرخ دارد و یک دسته. بچه دسته را می گیرد و چرخ را حرکت می دهد و چرخ هم هنگام چرخیدن صدایی شبیه "تق تق" دارد و بچه به عشق این صدا بیشتر راه می رود تا چرخش تندتر بچرخد و صدای بیشتری ایجاد کند. پسر ما با این صدای چرخ خیلی ذوق می کرد و برای اینکه ادای صدای چرخ(!) را در بیاورد از کلمه ی "دیررررررررررررررر" استفاده می کرد و وقتی چرخ را می دید نام "دیررررر دیررررررر" بود که بر زبانش جاری می شد! از آن به بعد هم همه ی فامیل این وسیله را با نام دیررررر دیرررررر می شناسند!
این کلمه اولین حرف "ر"داری بود که خوب و قشنگ تلفظ کرد. با گذشت زمان تلفظ حرف "ر" هم دچار دگرگونی هایی(!) شد و نتیجه اینکه الان یکی از حالت های زیر اتفاق می افتد:
1. "ر" تبدیل به "ز" می شود. این حالت معمولاً غالب است و کلمات "ر"دار، "ز"دار می شوند:
بریم: بزیم
خراب شد: خباز شد
انگور: انگوز
انار: اناز
ابرو: ابزو
ببر: ببز
2. "ر" به حالت مشدد و خیلی غلیظ به جای خود باقیست:
شیر: شِررررررررررررر
موتور: موتورررررررررررر
3. "ر" کلاً حذف شده و کلمه بی"ر" می شود:
گربه" گُبه
گرگ: گُگ
خرس: خِس
نارنگی: نانْگی
4. "ر" تبدیل به "و" می شود، این اتفاق بسیار نادر است:
رفت: وفت
** یک نوزاد وقتی به دنیا می آید واقعاً تکه گوشتی نرم بیشتر نیست، چیزی از این دنیا نمی داند و به جز گریه کاری بلد نیست. اما به لطف و قدرت خداوند بزرگ، کم کم رشد کرده و هم از لحاظ فکری و هم از لحاظ جسمی بزرگ تر می شود. همین نحوه ی تلفظ "ر" را در نظر بگیرید که کودک چقدر تلاش می کند، تکرار می کند و تلفظ خود را عوض می کند و تغییر می دهد تا به نتیجه ی درست یعنی تلفظ صحیح "ر" برسد. این یعنی رشد
واقعاً در همه ی زمینه ها کودک چنین است و کم کم و ذره ذره کامل می شود تا در نهایت به یک انسان بالغ تبدیل شود. خدایا شکرت!
اما غنچه ی باز اولین حرفی را که خیلی خوب تلفظ کرد همین حرف "ر" بود. تقریباً یک ساله بود که یکی از این چرخ دستی ها برایش گرفتیم. اسم دقیقش را نمی دانم از همین ها که یک چرخ دارد و یک دسته. بچه دسته را می گیرد و چرخ را حرکت می دهد و چرخ هم هنگام چرخیدن صدایی شبیه "تق تق" دارد و بچه به عشق این صدا بیشتر راه می رود تا چرخش تندتر بچرخد و صدای بیشتری ایجاد کند. پسر ما با این صدای چرخ خیلی ذوق می کرد و برای اینکه ادای صدای چرخ(!) را در بیاورد از کلمه ی "دیررررررررررررررر" استفاده می کرد و وقتی چرخ را می دید نام "دیررررر دیررررررر" بود که بر زبانش جاری می شد! از آن به بعد هم همه ی فامیل این وسیله را با نام دیررررر دیرررررر می شناسند!
این کلمه اولین حرف "ر"داری بود که خوب و قشنگ تلفظ کرد. با گذشت زمان تلفظ حرف "ر" هم دچار دگرگونی هایی(!) شد و نتیجه اینکه الان یکی از حالت های زیر اتفاق می افتد:
1. "ر" تبدیل به "ز" می شود. این حالت معمولاً غالب است و کلمات "ر"دار، "ز"دار می شوند:
بریم: بزیم
خراب شد: خباز شد
انگور: انگوز
انار: اناز
ابرو: ابزو
ببر: ببز
2. "ر" به حالت مشدد و خیلی غلیظ به جای خود باقیست:
شیر: شِررررررررررررر
موتور: موتورررررررررررر
3. "ر" کلاً حذف شده و کلمه بی"ر" می شود:
گربه" گُبه
گرگ: گُگ
خرس: خِس
نارنگی: نانْگی
4. "ر" تبدیل به "و" می شود، این اتفاق بسیار نادر است:
رفت: وفت
** یک نوزاد وقتی به دنیا می آید واقعاً تکه گوشتی نرم بیشتر نیست، چیزی از این دنیا نمی داند و به جز گریه کاری بلد نیست. اما به لطف و قدرت خداوند بزرگ، کم کم رشد کرده و هم از لحاظ فکری و هم از لحاظ جسمی بزرگ تر می شود. همین نحوه ی تلفظ "ر" را در نظر بگیرید که کودک چقدر تلاش می کند، تکرار می کند و تلفظ خود را عوض می کند و تغییر می دهد تا به نتیجه ی درست یعنی تلفظ صحیح "ر" برسد. این یعنی رشد
واقعاً در همه ی زمینه ها کودک چنین است و کم کم و ذره ذره کامل می شود تا در نهایت به یک انسان بالغ تبدیل شود. خدایا شکرت!
